Zararsız geçen 10 yıl…
Krize hazırlıklı girenler ya da doğru yerde duranlar, krizden daha da büyüyerek avantajlı çıkıyor. Ortaklık yapısı güçlü, borçlanma oranları düşük ve likidite açısından rahat işletmeler krizleri fırsatlara çevirmede daha başarılılar. Diğer taraftan rüzgârın yönünü doğru tahmin etmek de krizleri fırsata çevirmek için önemli bir refleks. Kriz şartlarında piyasadan çekilen veya pazar payını kaybedenin yerini doldurmak, fiyatı ucuzlayan şirket ve varlıkları uygun fiyata almak da önemli unsurlar arasında.
Konunun sermaye piyasaları boyutu da buna paralel olarak gelişiyor. Krizlerdeki fırsatları değerlendiren borsadaki şirketler kendileri kazanırken borsadaki yatırımcısını da kazandırıyor. Son 10 yıl baz alındığında 29 şirketin krizlerden fırsat yaratarak öne çıktığı görülüyor. Bu şirketlerden 21’i bu süre içinde hiç zarar etmedi, performanslarıyla yatırımcının gözdesi olmaya devam ettiler. İşte piyasa değerini katlayan borsa şirketleri ve sektörler:
GYO’lar üçe katladı
Gayrimenkul yatırım ortaklığı endeksi, son 10 yılda 3 kat artış gösterdi. Paranın aşınma payı göz önüne alındığında bu artışın abartılacak bir şey olmadığını kabul etmek gerekiyor. Ancak sektör içinde yer alan Vakıf GYO’nun özellikle son iki yılda gösterdiği performans göz kamaştırıyor.
Hissenin son 10 yılda piyasa değerindeki artış yaklaşık 100 kat. Gerçekleşen çıkışla projeler ve beklentilerin etkisi hayli fazla. En son İstanbul Finans Merkezi projesine ilişkin beklentiler hissede fiyatlandı. Firmanın faaliyet raporunda yer alan bilgiye göre, proje kapsamında Küçükbakkalköy’de bulunan arsası üzerine Vakıfbank’a genel müdürlük hizmet binası ve ek tesis yapılması düşünülüyor. Temel gelir kaynağı kira olan şirketin buna ilave olarak para ve sermaye piyasalarından elde ettiği faiz ile alış-satış gelir farkı bulunuyor. Şirketteki olumlu havaya rağmen sektörle ilgili kaygılar da yok değil.
Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Başkanı Aziz Torun, gelecek dönemde sektörde finansman maliyetlerinin yükseleceğine ve bol paranın azalacağına dikkat çekiyor. Sektörde hızlı şekilde değerini artıran bir diğer firma da Doğuş GMYO. Şirket 10 yıl önce 29 milyon TL piyasa değerine sahipken bugün 1,2 milyar TL tutarında bir değere ulaştı. Şirketin fiyatı süreç içinde kademeli olarak yükselirken Doğuş Grubu’nun Galataport ihalesini almasıyla birlikte hisse sağlam bir çıkış ivmesi yakaladı. Ekonomide önemli bir yere sahip olan inşaat sektörü son 10 yılda adeta dinamo işlevi gördü. İnşaat sektörünün bu özelliğini değerlendirmesini bilen GYO firmaları bu sektörle birlikte büyürken yatırımcısını da ihya etti.
Bankalar vazgeçilemiyor
Son 10 yılda bankacılık sektöründe de ciddi değerlenmeler yaşandı. 2000 krizinde birçok banka batarken yok pahasına el değiştirenler de olmuştu. Ancak bu süreci atlatmasını bilenler ciddi değer artışları gerçekleştirdi. Bunlar arasında en dikkat çekeni TSKB. Bankanın piyasa değeri son 10 yılda 84 milyondan 2,3 milyar TL’ye yükseldi. Aynı şekilde Şekerbank da 90 milyon TL olan piyasa değerini 2,2 milyar TL’ye çıkardı. Türk Ekonomisi Bankası ve Finansbank hızla büyüyen diğer bankalar arasında yer alıyor.
Bankalardaki bu hızlı büyümede artan kredilerin etkisi bir hayli fazla. Ancak bu yıl sektörün kârlılığında belli bir gerileme yaşanması bekleniyor. TSKB Genel Müdürü Özcan Türkakın, 2014’ün tüm piyasalar için bir geçiş yılı olacağını söylüyor. Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch ise Aralık 2013’te yaptığı değerlendirmede; artan faiz oranları, yavaşlayan ekonomik büyüme ve TL’deki değer kaybı nedeniyle, bankaların 2014’te baskı altında kalabileceğini hatırlatıyor. Bununla birlikte güçlü sermaye ve fonlama sayesinde sektör görünümünün istikrarlı olduğuna dikkat çekiyor. Genel kanı, bu yıl ve önümüzdeki yıl bankaların kârlılıkların gerileyeceği yönünde. Ancak değerleme oranlarının gerilemesi neticesinde, fiyatların cazip hale geleceği de göz ardı edilmemeli.
İnşaat sektörü çimento ve camı da büyüttü
İnşaat sektörü son 10 yılda lokomotif işlevi görünce bağlı sektörler de hızla büyüdü. Bu süre zarfında borçluluk oranları düşük, temettü verimlilikleri yüksek çimento şirketleri, yatırımcıların gündeminden hiç düşmedi. Aynı süre zarfında piyasa değerini milyondan milyara çıkaran şirketlerden 5’i çimento, ikisi de cam sektöründen çıktı. Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dündar Yetişener, inşaat malzemeleri sektöründeki büyümenin, büyük projeleri içeren dev kamu yatırımlarından kaynaklandığını dile getiriyor. Çimento sektöründe hareketli bir süreç yaşanıyor. 3. havalimanı ihalesi, 3. Boğaz köprüsü, Körfez Geçiş Projesi, özelikle demir çelik ve çimento şirketlerini olumlu etkileyecek. Aynı şekilde kentsel dönüşüm çalışmaları da çimento sektöründe beklentileri güçlü tutuyor.
Alarko Holding ve Yazıcılar Holding, son on yılda piyasa değerlerini milyondan milyara çıkaran kuruluşlar. Her iki holdingin de atakları sürekli gündemde oldu. Bünyesinde yer alan firmaları altı ana grupta toplayan Alarko Holding, özellikle Kasım 2008’de başlayan çıkışı ile dikkat çekti. Hissenin fiyat/kazanç oranı hala sektör ortalamasının altında bulunuyor. Yazıcılar Holding ise içecek, otomotiv ve perakende sektöründe bulunan firmaları üzerinden gelir yaratıyor. Hisse geçtiğimiz yıl haziran ayında gördüğü zirve seviyesinin ardından geriledi. Düşüş kanalında bulunan şirketin fiyat/kazanç oranı 13 Şubat itibarıyla 2,45 idi. Bu oran oldukça düşük ve hissenin tekrar yukarı yönelmesi için önemli bir etken konumunda bulunuyor.
Kaynak: Fortune Türkiye
