Topluluk Önünde Konuşma Korkusu (Glossofobi) Nedir?

Çoğu insan bir konuşma yaptığında, sunum yaptığında veya sahnede performans sergilediğinde bir miktar gerginlik veya kaygı yaşar. Keyif almasalar bile bu durumla başa çıkmayı başarırlar. Ancak, glossofobiden muzdarip kişiler, toplum içinde konuşmak zorunda kalacakları durumlardan kasıtlı olarak kaçınabilirler. Etimoloji açısından glossofobi anlamı şu şekilde açıklanabilir: Yunanca’da “dil” anlamına gelen γλῶσσα (glossa) ve “korku” anlamına gelen φόβος (phobos) kelimelerinden türetilmiştir.

Glossofobi nedir bakıldığında ise karşımıza tipik olarak “topluluk önünde konuşma korkusu” ve türevi açıklamalar çıkar. Glossofobi veya topluluk önünde konuşma korkusu, çok yaygın bir fobidir. Bazı kişiler topluluk önünde konuşma düşüncesiyle hafif bir gerginlik hissedebilirken, diğerleri tam bir panik ve korku yaşarlar. Bu fobi türünden muzdarip olan kişiler, genellikle bir grup insanın önünde konuşurken korku ve endişe yaşarlar. Bunun sonucunda ise başkaları tarafından utandırılmamak veya reddedilmemek için topluluk önünde konuşmaktan kaçınabilirler. Dolayısıyla topluluk önünde konuşma durumlarından her ne pahasına olursa olsun kaçınmaya çalışabilirler.

Glossofobisi olan kişiler kimi zaman sinirlerini kontrol edemez ve bazen sinir krizi noktasına kadar varan aşırı derecede topluluk önünde konuşma korkusu yaşayabilir. Bunun yanı sıra kontrol edilemeyen titreme, terleme ve hızlı kalp atışı da görülebilir. Hatta bu konuşma kaygısı yalnızca kalabalık kitlelere konuşmayla sınırlı olmayabilir. Glossofobisi olan kişiler toplantılarda, sınıfta ve diğer küçük grup ortamlarında konuşmakta da zorluk çekebilirler. Bu ise kişilerin kendi fikirlerini ve düşüncelerini ifade etmek için sözlü olarak iletişim kurmasını çok zorlaştırabilir. Sonuç olarak topluluk önünde konuşma korkusu, kişinin akademik, sosyal veya kariyer fırsatlarını ilerletme yeteneğini engelleyebilir.

Topluluk Önünde Konuşma Korkusu Neden Olur?

Glossofobinin fiziksel belirtileri, vücudumuzdaki “savaş ya da kaç” tepkisi olarak bilinen bir stres tepkisinden kaynaklanır. Bu tepki, vücudun daha fazla adrenalin üretmesine neden olur ve bu da kalp atış hızında ve kan basıncında artış, terleme ve kaslarda gerginlik gibi fizyolojik değişikliklere neden olur. “Savaş ya da kaç” tepkisi aslında bir hayatta kalma mekanizmasıdır. Hayatımızı tehdit eden stresli durumlara yanıt vermek için oluşturulmuştur. Bu durumlarda ya hayatımızı kurtarmak için savaşmamız ya da kaçmamız gerekir. Zamanla yaşamı tehdit eden durumlar daha az yaygın hale geldikçe, savaş ya da kaç tepkisi topluluk önünde konuşma gibi diğer stresli durumlar tarafından tetiklenecek şekilde evrimleşmiş olabilir. Glossofobinin nedeni psikolojik de olabilir. Geçmiş deneyimlerimiz ve çevresel faktörler bir kişinin glossofobi geliştirmesine neden olabilir. Devamına bir alt başlıktan da erişebilirsiniz.

Glossofobinin Nedenleri ve İletişim Üzerindeki Etkileri

Glossofobinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bu bozukluk genetik, çevresel, biyolojik ve psikolojik faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklanıyor olabilir. Genetik faktörler rol oynayabilir, çünkü ailesinde glossofobi öyküsü olan bireylerin bunu kendilerinin de sergileme olasılığı daha yüksek olabilir. Eğitim ve sosyal yetiştirilme gibi çevresel ve demografik faktörler de glossofobiyi tetikleyebilir. Dahası, bir halk önünde konuşma etkinliğiyle ilgili geçmişte yaşanan olumsuz deneyimler (alay konusu olma vs.) de yine glossofobinin ortaya çıkmasına neden olabilir. Glossofobinin belirli tetikleyicileri genellikle bir kişiden diğerine değişir. Ancak en yaygın tetikleyici, genellikle bir izleyici kitlesinin önünde sunum yapma beklentisidir. Ek tetikleyiciler arasında sosyal etkileşimler, yeni bir işe başlamak veya okula gitmek yer alabilir. Bu nedenleri ve tetikleyicileri anlamak, glossofobinin önlenmesine ve tedavisine yardımcı olabilir.

Peki bu fobi türü iletişimi nasıl etkilemekte? Kariyerinizde başarılı olmak istiyorsanız, fikirlerinizi etkili bir şekilde iletebilmeniz ve gerekirse ekiplere liderlik edebilmeniz gerekir. İş görüşmelerinden ekip toplantılarına ve kendi işinizi yürütmeye kadar, hayattaki birçok aktivite topluluk önünde konuşmayı gerektirir. Bunu yapamamak, yani konuşma kaygısı yaşamak hayatınızı kontrol altına aldığı için birçok fırsatı kaçırmanıza neden olabilir. Ancak, kariyerinizde sözlü iletişimden kaçınmak istiyorsanız her şey kaybedilmiş değil. Çok az sözlü iletişim gerektiren işler var, çoğu iletişim e-posta, Slack veya diğer çevrim içi, sözlü olmayan biçimler aracılığıyla gerçekleştiriliyor. Ancak yine de glossofobisi olan kişiler, genellikle bir grup insanın önünde konuşurken korku ve kaygı yaşadıkları için topluluk önünde konuşmaktan kaçınabilirler. Glossofobi ayrıca, bir kişiden topluluk önünde konuşması istendiğinde veya topluluk önünde aktif olarak konuştuğunda ortaya çıkan çok çeşitli duygusal, zihinsel ve fiziksel semptomları da içerebilir.

Topluluk Önünde Konuşma Korkusunun Belirtileri Nelerdir?

Topluluk önünde konuşma korkusu belirli fiziksel, sözel semptomlar ve işaretler de dahil olmak üzere yoğun bir kaygı hissine neden olur. Grup aktiviteleri ve sunumları düşüncesi bile bu semptomları tetikleyebilir. İnsanların bizim hakkımızda ne düşüneceği konusunda veya tökezleyeceğimiz konusunda endişelenmek ya da ne söyleyeceğimizi unutacağımız konusunda kaygılanmak gibi. Bir sunum yapmak zorunda kalındığında, birçok kişi “savaş ya da kaç” tepkisini deneyimler. Bu, vücudun adrenalin artışı yoluyla algılanan tehditlere karşı kendini savunmaya hazırlanması anlamına gelir. Özellikle sahnede konuşurken etrafınızdaki insanlarla karşılaştığınızda, korku artar ve kendinizi doğal bir savunma mekanizması olarak kollarınızı ve bacaklarınızı çaprazlarken bulursunuz. Bu fobinin ortaya çıkması ile ilgili belirtiler ise şunlar olabilir:

• Artan kan basıncı
• Artan terleme problemleri
• Ağız kuruluğu
• Sırt kaslarının sertleşmesi
• Mide bulantısı ve panik hissi
• Göz bebeklerinin genişlemesi
• Baş dönmesi
• Sık sık tuvalete gitme ihtiyacı
• Sinirlilik
• Gerginlikten dolayı titreyen ses
• Sesli duraklamalar

İletişim Becerilerini Geliştirmek İçin Glossofobi Nasıl Aşılır?

Glossofobi, tanınabilir semptomları ve tedavisi olan bir sosyal fobi veya sosyal anksiyete bozukluğudur. Tedavi edilmezse yalnızlığa, düşük öz saygıya, depresyona ve izolasyona yol açabilir. Glossofobi ile etkili bir şekilde başa çıkmak ve yönetmek için yararlı stratejiler vardır. Genel olarak uzman görüşüne bakıldığında; glossofobinin tedavi edilebilir olduğunu söylemek mümkün. Glossofobi tedavisi içerisinde öne çıkanlardan biri maruz kalmaya dayalı tedavidir. Maruz bırakma yaklaşımında, bireye başa çıkma becerileri öğretilir ve zamanla korkuya neden olan durumla başa çıkılması amaçlanır.

Maruz bırakma terapileri, topluluk önünde konuşma korkusu için en etkili yöntemlerden biri olabilir. Terapist, bu tür maruz kalma seansları sırasında kullanılmak üzere kas gevşetme egzersizleri, zihin görselleştirme egzersizleri ve meditasyon gibi çeşitli rahatlama yöntemleri öğretebilir. Kişi sonunda korku ve kaygıya karşı bir tolerans geliştirebilir. İlaç kullanımı için ise profesyonel tıbbi yönlendirme almayı ve hekiminizin direktifleri doğrultusunda hareket etmeyi unutmayın. Bunun dışında bazı pratik ipuçları şunlar olabilir:

• Bilgili olduğunuz bir şey hakkında konuşurken muhtemelen çok daha rahat olacaksınız. Giriş bölümüne de özel bir vurgu yapın, çünkü bu muhtemelen en gergin olacağınız zamandır.
• Be söyleyeceğiniz konusunda rahat hissedene kadar pratik yapmaya devam etmelisiniz. Ne söyleyeceğinizi bildiğinizi fark ettiğinizde özgüveniniz artabilir.
• Hazırlıklı olun. Topluluk önünde konuşma korkunuzu yenmek istiyorsanız, önceden kendinizi organize edin. Konuşmanızı yapacağınız mekânı ziyaret etmeye çalışın ve tüm ekipmanları önceden dikkatlice inceleyin.
• Sessizlikten hemen korkmayın. Ne söylediğinizi bir anlığına unuttuğunuzda, gergin hissedebilirsiniz. Ancak muhtemelen birkaç saniyeden uzun sürmeyecektir, bu yüzden sadece birkaç yavaş, derin nefes alın ve devam edin.
• İzleyicilerinizin size sorabileceği olası soruların bir listesini yapın. Ardından cevapları ve hatta bu soruları cevaplamak için ek sunum slaytları hazırlayın.
• Konuşmanızı ezberlemeyin. Eğer konuşmanızın tamamını hafızanıza kazırsanız ve sonra sadece bir satırını bile unutursanız, işler kontrolden çıkabilir ve geri kalanını hatırlayamayabilirsiniz. Söylemek istediğiniz şeyin özünü bilmek çok daha iyi olabilir.
• İnsanlar gergin olduklarında daha hızlı konuşma eğilimindedir, bu yüzden yavaşlamak için bilinçli bir çaba gösterin. Konuşmanızda acele etmiyorsanız, kelimelerinizde tökezleme olasılığınız daha düşük olacaktır.
• Başkalarına ne kadar endişeli hissettiğinizden şikayet etmeyin. Bunun üzerinde durmak sadece endişenizi daha da kötüleştirecektir.