Kitle İletişim Araçları Nelerdir?

Kitle iletişim araçları nedir ona baktığımızda; daha geniş kitleler ile iletişime geçmekte kullanılan her türlü medyadır. Kitle iletişim araçları bilginin aktarılmasında önemlidir ve geniş bir izleyici kitlesine ulaşmak için çok değerlidir. Kitle iletişim araçlarının temel işlevi televizyon, filmler, reklamlar, radyo, internet, dergiler ve gazeteler aracılığıyla çeşitli mesajları iletmektir. Medya, sonuçta bilginin/mesajın hedef kitleye yayılmasını sağlayan bir yol. Daha geniş bir izleyici kitlesine yönelik olan hemen hemen her medya türüne ise kitle iletişim araçları demek mümkün. İngilizcede “Mass Media” olarak geçen kitle iletişim araçları, çok geniş bir kitleye ulaşmayı ve onları etkilemeyi amaçlayanların kullandığı araçlar. Bu blog içeriğimizde Mass Media’yı A’dan Z’ye ele alacağız.

Kitle İletişimi Nedir?

Medya türlerine ve araçlar kısmına geçmeden önce kitle iletişimi nedir ona bir bakalım. Kitle iletişimi; medya kuruluşlarının mesajlarını/bilgilerini geniş kitlelere ilettiği ve bu mesajların izleyiciler tarafından kullanıldığı, anlaşıldığı süreçlerdir. Kitle iletişimi şu şekilde de tanımlanıyor: Bir içeriğin geniş bir alana yayılan izleyicilere aktarılması için teknolojik araçların kullanıldığı teknikler. Kitle iletişiminde izleyici kitlesi geniş ve anonimdir. Kitle iletişiminin akışı ise bir kaynaktan (gazete, televizyon, radyo vs.) çok sayıda alıcıya (kitleye) doğru tek yönlüdür. Hedef kitle için ise çok az etkileşim olanağı vardır veya hiç yoktur. Dolayısıyla kitle iletişimi terimi genellikle tek yönlü bir konuşma anlamına gelir. Bu, alıcının yanıt vermesi gerekmediği anlamına gelir. Ancak söz konusu diziler ve sosyal medya olduğunda insanlar gözlemlenen konu hakkında fikir vermeyi ve görüşlerini paylaşmayı seviyorlar. Bu alan, bir mesajın yalnızca nasıl ve neden oluşturulduğunu değil, aynı zamanda gönderildiği ortamı da dikkate alan geniş bir alandır. Bu ortamlar geniş kapsamlıdır ve basılı medyayı, dijital medyayı ve interneti, sosyal medyayı, radyoyu ve televizyonu içerir.

Kitle İletişim Araçları Çeşitleri Nelerdir?

En sevdiğiniz müziği dinlemek, en yeni filmi veya bir olimpiyat maçını izlemek için hangi mecraya gidersiniz? Eskiden bunun radyo ve televizyon gibi birkaç yanıtı vardı. Ancak günümüzde internetin gelişimi ile beraber çok sayıda mecra ortaya çıktı. Dolayısıyla günümüzde televizyon ve radyoya ek olarak sosyal medya, dijital medya, internet de kitle iletişim araçları çeşitleri arasında yer alıyor. Bunun yanı sıra gazete ve dergiler de özellikle basılı mecralardaki önemli araçlar.

Kitle İletişim Araçlarını Kullanırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Medya, içinde yaşadığımız dünyaya ilişkin algımızı şekillendirmeye yardımcı olur. Peki medya tasvirleri tüm insan gruplarını nasıl gördüğümüzü göz ardı ettiğinde veya çarpıttığında ne olur? Bu bölümde kitle iletişim araçlarını dikkatli kullanmak hakkında bazı konulara değineceğiz. Bilinen bir şeydir ki, medyada gördüklerimiz ve görmediklerimiz gerçeklik algımızı etkiliyor.

Bu noktada medyadaki yetersiz temsiller en önemli noktalardan biri kabul ediliyor. Tarihsel olarak birçok grup medyada yeterince temsil edilmedi. Daha az temsil, çeşitliliğin özgün temsili için daha az fırsat anlamına geliyor. Yeterince temsil edilmemenin ötesinde, gruplar merkezden de uzaklaştırılabilir. Bir diğer deyişle; onları veya kültürlerini daha “ana akım” kahramanlar için bir arka plan haline getiririz. Bu noktada temsiller meselesi, istisnasız tüm kitle iletişim araçlarında dikkat etmemiz gereken konular arasında.

Bir diğer önemi son derece büyük konu ise sosyal medya kullanımı. Gerek kampanya hazırlayan bir reklam şirketi gerek bireysel kullanıcıların sosyal medyada dikkat etmesi gereken pek çok handikap var. Örneğin şirketler için; özgün olmak, video odaklı düşünmek, mobil optimizasyon sağlamak sosyal medyada büyük önem teşkil ediyor. Bireysel kullanıcının ise gerçeklik algılarını şekillendirebilen sosyal medyaya karşı tetikte olması önemli faktörler arasında. 

Tüm bunlar için medya okuryazarlığı eğitimlerine katılmak da mümkün. Medya okuryazarlığı kabaca şu şekilde tanımlanabilir: Çeşitli medya türlerini kullanma, anlama yeteneği. Medya okuryazarlığı, insanları eleştirel düşünürler ve etkili iletişimciler olma yolunda da perçinler. Bizi çevreleyen karmaşık, sürekli değişen elektronik ortama ve iletişim bolluğuna gerekli ve gerçekçi bir yanıt vermemiz için medya okuryazarlığı eğitimlerine ihtiyacımız vardır.

Yazılı Kitle İletişim Araçları Nelerdir?

Modern medyanın çeşitli biçimleri vardır. Bunlar içerisinde yazılı olanlar ise kitap, dergi, gazete, blog şeklinde özetlenebilir. Blogları saymazsak “basılı medya” şeklinde de ifade edebileceğiniz bu kitle iletişim araçları, bilgi ve haberlerin basılı biçimiyle ilgilidir. Basılı medya, daha geniş bir kitleye ulaşmayı kolay hale getirir. Gazeteler, geleneksel kitle iletişim araçlarından sonra en eski kitle iletişim araçları biçimi olarak kabul edilir. Bununla beraber web sitelerindeki blogları da yazılı kitle iletişim araçları arasında saymak mümkün. Sanattan spora, bilimden kültüre, ekonomiden siyasete pek çok alanda örneğini görebileceğiniz bloglar, özellikle 2000 – 2010 yılları arasında altın çağını yaşamıştı. Bununla beraber günümüzde de belli ölçüde popülerliğini sürdürüyor.

Kitle İletişim Araçlarının Yararları Nedir?

Kitle iletişim araçları yararları tek bir maddede özetlenemez. Bu nedenle bazı yarar ve avantajları maddeleştirdik:

• Kitle iletişim araçlarından önce, tüm hayatınızı ikametgahınız dışındaki dünya hakkında hiçbir şey bilmeden yaşayabilirdiniz. Artık hepimiz birbirimize bağlıyız. Ve bu çok iyi bir şey olabilir. Örneğin, bir tsunami vurduğunda dünyanın her yerindeki insanlar bunu birkaç dakika içinde duyar ve yardım etmek için hemen harekete geçebilir.
• Kitle iletişim araçlarının mümkün kıldığı pazarlama iletişimi sayesinde işletmeler potansiyel tüketicilere her zamankinden daha hızlı ve daha kolay ulaşabiliyor. Bu, ekonomimizi harekete geçirmeye yardımcı olur.
• İnternette dünyanın tüm sanatsal şaheserlerini görebilir veya sizinkinden çok uzak bir kültürün özelliklerini öğrenebilirsiniz. Ayrıca birçok televizyon ve radyo programı, kültür sanat sitesi dünyayı keşfetmeye fırsat tanır.
• İster bize zor durumdaki insanların hikayelerini anlatan muhabirler olsun ister bir kişinin düşüncelerinin viral hale gelip tüm dünyaya yayılmasına izin veren sosyal medya olsun… Kitle iletişim araçları, bireysel seslerin duyulmasına yardımcı olabilir.

 Kitle İletişim Araçlarının Zararları Nedir?

Peki kitle iletişim araçları zararları neler olabilir? Bu konuda da öne çıkanları aşağıdaki maddelerde toparladık: 

• Her ne kadar herkese kendi hikâyelerini paylaşma fırsatı sunsa da kitle iletişim araçlarının büyük çoğunluğu satın alınır. Ve satın alındıkları için parası olanlar gördüklerimizi ve duyduklarımızı derinden etkileyebilirler.
• Kitlesel medyada gördüğünüz veya duyduğunuz şeyin doğru olup olmadığını nasıl anlarsınız? Bazı haber kaynakları diğerlerinden çok daha güvenilir olsa da kitle iletişim araçları bir bütün olarak propagandaya ve onun yalanlarına karşı savunmasızdır.
• Hepimiz bunu görmüşüzdür ya da bunun bir parçası olmuşuzdur: Bir restoran veya kafeteryada herkes telefonlarına bakarak vakit geçiriyor. Kitle iletişim araçları bizi dünyanın her yerindeki insanlarla buluşturabildiği gibi, karşımızdaki insanlardan da uzaklaştırabilir.

Kitle İletişim Araçlarının Önemi

Kitle iletişim araçları insanların yerel, ulusal ve hatta uluslararası olarak olan bitene bağlı hissetmelerini sağlar. Kitle iletişim araçları doğal afet gibi acil durum bilgilerini verebilir. Ayrıca insanların hayatlarına neşe katmak için eğlence ve gösteriler de sağlayabilir. Teknoloji geliştikçe bu bağlantılar daha hızlı ve daha bol hale gelir. Kitle iletişim araçlarının günümüzde önemli olmasının nedenlerinden biri de okuyucularını, dinleyicilerini ve izleyicilerini eğitmeleridir. İzleyiciler, aksi halde hakkında hiçbir fikre sahip olamayacakları şeylerin farkına varırlar. Kitle iletişim araçlarının önemli olmasının bir diğer nedeni de olumlu bir şekilde kullanıldığında farklı kültürel ve etnik yönelimlerden insanları bir araya getirebilmesidir. Kitle iletişim araçlarının, dikkatli olunduğu sürece aynı anda çok sayıda insana ulaşabilme yeteneği, insanları konuşturmak, güvensizlik ve nefretin derin yaralarını iyileştirmek konusunda etkili olabilir.

Kitle İletişim Araçlarının Toplum Üzerindeki Etkileri

Medyanın etkisi hatırı sayılır bir yerde. Günümüz küresel toplumunda da yadsınamaz bir gücü var. Bu güç, toplumun düşünme biçimini belirleme potansiyeli taşır. Medya bir güçtür, çünkü gündem yaratabilecek araç ve mekanizmalara sahiptir. Siyasi, sosyal ve ekonomik konuların gündemini belirleyebildikleri gibi, bir kuruluşun, bir kişinin veya bir grubun itibarını da zedeleyebilirler. Özellikle bu yönüyle onları gerçek bir güç olarak değerlendirebiliriz. Kitle iletişim araçları ve medya, bir varlığın itibarını yok etme yeteneğine sahiptir. Günümüz toplumunda medya, değerlerin ortaya çıkmasına ve bireyin bunları geçerli kabul etmesine katkıda bulunuyor. Bu süreç çok küçük yaşlarda başlıyor ve yeni iletişim araçlarıyla da büyük ölçüde hızlanıyor.

Kitle iletişim araçları; düşünce tarzlarının şekillenmesine, fikirlerin, alışkanlıkların ve geleneklerin belirlenmesine de büyük ölçüde katkıda bulunuyor. Bu anlamda medya ve kitle iletişim araçlarının gerçeği belirlediğini söylemek mümkün. Modaya, tüketime, yaşam tarzlarına karar veriyorlar. Neyin doğru neyin yanlış olduğunu belirliyor ve dünyadaki önemli olayların ne olduğuna karar veriyorlar. Tüm bunlar, genel olarak kitle iletişim araçlarının toplum üzerindeki etkileridir. Bunları salt negatif olarak değerlendirmek doğru olmaz. Doğru kullanıldığı takdirde medya ve kitle iletişim araçlarının toplum üzerindeki etkileri de pozitif olabilir.

En Etkili Kitle İletişim Araçları ve Özellikleri

Televizyon, çeşitli nedenlerden dolayı hâlâ en etkili medya araçlarından biri. Sosyal medyaya geçmeden önce televizyonun bazı özelliklerini ele alalım: 

• Görsel çekicilik: Televizyon, güçlü ve ilgi çekici bir ortam yaratmak için görsel ve işitsel unsurları birleştirir. Televizyonun görsel yönü, izleyicinin dikkatini çekmenin en etkili yollarından biri.
• Kitlesel ilgi: Televizyon aynı anda çok sayıda insana ulaşabilen bir kitle iletişim aracı. Bu, onu reklam verenlerin ve pazarlamacıların mesajlarıyla geniş bir kitleye ulaşması için ideal bir araç haline getiriyor.
• Duygusal bağlantı: Televizyon, güçlü duygular uyandırma ve izleyicide bir bağ duygusu yaratma yeteneğine sahip. Bu da özellikle reklamcılıkta etkili olabilir ve marka sadakati yaratılmasına yardımcı olabilir.

Peki sosyal medya bunun neresinde? Orada dünyanın her yerindeki aile üyeleri ve arkadaşları ile iletişime geçebilen kullanıcılar, yeri geldiğinde hayatları ile ilgili yetersizlik hisleri de yaşayabilir. Değerli bilgi kaynakları bulabilirken fırsatları kaçırma korkusunu da tetikleyebilir. Dolayısıyla sosyal medya da tıpkı televizyon gibi iki yönlü bir etkiye sahip.

Kitle İletişim Araçları Örnekleri

Artık A’dan Z’ye kitle iletişim araçları nedir, kitle iletişimi ne demek öğrendiğimize göre içeriğimizi örnekler ile sonlandıralım. İşte birkaç örnek: 

• Radyo: 1920’lere gelindiğinde radyo çoğu evde insanlara haber, müzik ve hatta komedi programları sunan bir demirbaş haline gelmişti. Radyo, ilk kez insanlara sesli bilgiler ve eğlence sağlayarak dünyayı değiştirdi.
• Televizyon: Televizyon, 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren kitle iletişim araçlarının en baskın biçimi haline geldi. Bu, medya elitlerinin ve hükümetin standartlaştırılmış mesajlarını kitlelere kolaylıkla yaymasını sağladı.
• Web siteleri: İnternetin yükselişiyle birlikte eski yazılı medyanın çoğu dijital medyaya dönüştü. Örneğin, tüm büyük gazeteler artık bilgilerini hem basılı hem de çevrimiçi formatlarda yayımlıyor.
• Kitaplar: Kitaplar kitle iletişim aracı olarak kabul edilir çünkü kitap bir kez yazıldığında toplu olarak üretilebilir ve dünya çapında dağıtılabilir. Kitap türleri arasında romanlar, biyografiler, ders kitapları ve ansiklopedileri sayabiliriz.