Kişiler Arası İletişim Nedir?

Kişisel ya da profesyonel herhangi bir sosyal ilişki; selamlaşma, fikir alışverişi, tartışma, sorular vb. aracılığıyla çeşitli iletişimlere dayanır. İletişim kurmak ilk bakışta basit görünse de bunu etkili bir şekilde yapmak aslında oldukça değerlidir. Genel olarak kişiler arası iletişim de burada devreye giriyor. Kişilerarası iletişimi duymamış olsanız bile, bunu her gün mutlaka yaparsınız. Esasen, insanların mesajlar ve sinyaller aracılığıyla fikir, bilgi, duygu ve niyet alışverişinde bulunma süreci gibi oldukça geniş bir alanı kapsıyor. Bu bağlamda kişiler arası iletişim nedir baktığımızda birkaç tanımdan bahsetmek mümkün. Kişiler arası iletişim, iki veya daha fazla kişi arasında sözlü, yazılı, görsel ya da sözsüz yöntemlerle bilgi, fikir ve duygu alışverişi sürecidir. Farklı yollar ile bilgi veya duygu alışverişinde bulunmaya çalışan en az iki kişi arasındaki etkileşim sırasında kurulur.

Aslında insanlar arasındaki her türlü etkileşimi kişiler arası iletişim çatısı altında toplayabiliriz. Bunlar; yüz yüze, çevrim içi ortamda veya telefonda olabilir. İnsanlar, bu tür farklı mecralarda birbirlerine mesaj iletirken yalnızca sözcüklerden yararlanmaz. Aynı zamanda jestler, beden dili, ses tonu, bakışlar da bu iletişime dâhildir. Dolayısıyla kişiler arası iletişim dediğimiz zaman, insanların etkileşime geçmek için kullandığı tüm iletişim biçimleri kastediliyor. Bir şirket içerisinde yaygın olarak kullanılan kişiler arası iletişime; günlük personel iletişimi, müşteri toplantıları, çalışan performans değerlendirmeleri örnek verilebilir. Bunun yanı sıra iş yerinde olduğu kadar sosyal hayatta da kişiler arası iletişim olmazsa olmaz bir unsurdur.

Kişiler Arası İlişkilerin Temel Özellikleri Nelerdir?

Hem kişisel hem de profesyonel bağlamda hayati önem taşıyan etkili kişiler arası iletişim, çatışmaları çözer ve organizasyonlar içindeki bireyler arasında güven oluşturur. Sağlıklı bir bireyler arası iletişimin tanımı kişiden kişiye değişebilir. Ancak ideal bir kişiler arası iletişimde çeşitli ortak noktalar da var. Örneğin, bireyler arasında karşılıklı saygı ortamının olması, iletişimin şeffaflığı ya da sorunların kolektif bir şekilde çözülebilmesi gibi. Ayrıca bu etkileşimlerde öne çıkan birden fazla özellik de mevcut. Bunların bazılarına gelin, aşağıdaki maddelerde birlikte bakalım:

• Kişiler arası iletişim, her iki tarafın mesaj gönderip aldığı çift yönlü bir süreçtir. Yani dâhil olan herkesin aktif katılımı söz konusudur. Ayrıca geri bildirim ve dinamik bir bilgi alışverişi vardır. Bu açıdan deneyime göre değişse de bazı sınıf ortamları ve dersleri, özellikle çeşitli online dersleri kişiler arası iletişime dâhil etmek güç.
• Kişiler arası iletişimlerdeki en önemli noktalardan biri de bağlamdır. Bir diğer deyişle; olayların ve durumların birbiriyle olan bağlantısı bireylerin iletişiminde çok önemlidir. Bunu fiziksel ortam, kültürel geçmiş, sosyal normlar ve benzeri faktörler etkiler. Örneğin, rahat bir ortamdaki arkadaş sohbeti ile bir iş görüşmesi birbirinden önemli ölçüde farklıdır. Buradaki bağlamları anlamak ve ona göre iletişime geçmek değerlidir.
• Evet, sözlü iletişimi bol miktarda kullanıyoruz. Bununla beraber kelimeler, jestler ve beden dilinin de taşıdığı anlamlar vardır. Bu semboller de kişiler arası iletişimin merkezinde yer alır. Etkili bir iletişim, her iki tarafın da bu sembolleri anlamasına ve doğru şekilde yorumlamasına dayanır.
• Bir mesaj/bilgi bir defa karşı tarafa aktarıldığında bir daha geri alınamaz. Bu durum, dikkatli ve özenli bir şekilde iletişim kurmak açısından değer taşır. Zira kelimeler ile eylemler, ilişkiler ve algılar üzerinde belirleyici etkilere sahiptir.
• Bireylerin arasındaki iletişimde karşılıklı bir etki tepkiden de söz etmek mümkün. Bir kişinin davranışı ve iletişimi diğer kişiyi etkiler. Dolayısıyla etkili kişiler arası iletişim, diğer kişinin bakış açısını da anlamayı gerektirir.
• Kişilerin kendi aralarındaki iletişim bir süreçtir ve devamlılık arz eder. Zamanla ilişkileri inşa eden ve şekillendiren sürekli bir etkileşim söz konusudur. İletişimde etkileyici olan kişiler bunun farkındadır ve buna göre davranırlar.
• Son olarak duygular da iletişimin atmosferini belirleyecek kadar güçlü bir faktör. Mesajların nasıl gönderildiğini, alındığını ve yorumlandığını duygular etkileyebilir. Etkili bir iletişim ortamı sağlamak için kişinin kendi duygularını ve başkalarının duygularını tanıması, anlaması gerekir.

Kişiler Arası İletişim Engelleri

İyi ve etkili iletişimin önünde birtakım engeller de vardır. İster beğenelim ister beğenmeyelim, başkalarıyla konuşurken yarattığımız izlenimler etkileşimlerimizin geri kalanını da belirleyebiliyor. Birkaç dakika içinde, iş arkadaşlarımız ve müşterilerimiz genellikle nasıl iletişim kurduğumuza dayanarak hakkımızda kalıcı fikirler oluşturabilirler. Bu noktadan sonra ise karşı taraf, artık bu kalıcı fikirlerin penceresini referans alarak iletişim kurmayı tercih edebilir.

Her şeyin ters gittiği stresli bir sabahtan sonra işe geldiğinizi düşünün. Gününüze dikkatinizin dağıldığı bir toplantıyla başlarsınız ve diğerleri stresinizi ilgisizlikle karıştırabilir. Ekip üyeleri ile toplantı yaparken kollarınızı kavuşturup ayağınızı yere vurursanız sabırsız görünebilirsiniz. Tüm bu davranışlar etrafınızdaki insanlara bir mesaj gönderir. Ara sıra kötü bir gün geçirmek elbette büyük bir sorun değildir. Ne var ki bu, kötü bir davranış kalıbına yol açıyorsa farklı sorunlar ortaya çıkabilir. Dolayısıyla kişiler arası iletişimdeki en büyük engellerden biri bu tür olumsuz davranış kalıplarının sürekliliğidir.

Açık fikirli olmanın eksikliği ya da güven problemleri de kişiler arası iletişimin önündeki büyük engellerdir. Örneğin; dünya hakkında farklı bakış açılarını, görüşleri veya fikirleri keşfetmeyi reddeden biriyle iletişim kurmak zordur. Başkalarıyla temel düzeyde işlev görebilmek için farklı bakış açılarına sahip insanlarla da iyi geçinmek gerekir. Benzer şekilde, ekip üyeleri arasında güvensiz baş gösterdiğinde de birlikte çalışmak zordur. Sabırsızlık ve bunu açıkça belli etmek de bir diğer engeldir. Herkesin farklı güçlü yanları, zayıf yanları ve tercihleri ​​vardır. Birisi bir görevi sizin yapacağınızdan farklı bir şekilde yaptığında veya bir soruna farklı yaklaştığında sabır göstermeye çalışabilirsiniz. Başkalarına karşı sabırlı olmak, fikirler ve kişilikler çatıştığında sakin kalmanıza yardımcı olacaktır.

Kişiler Arası İletişim Kaça Ayrılır?

Genel olarak bakıldığında kişiler arası iletişimin kabul edilen 4 türü vardır: Sözlü, yazılı, sözsüz iletişim ve dinleme. Sözlü iletişim; topluluk önünde konuşma, telefon görüşmeleri, podcast veya toplantı sırasında söz alma gibi her türlü sözlü iletişim biçimini ifade eder. Kelime seçiminiz, ses tonunuz, konuşma hızınız, hatta “ııı” ve “şey” ifade kullanımız bile buna dahildir.

Yazılı iletişime ise mesajlaşmaları, e-postaları, Slack mesajlarını ve çok daha fazlasını örnek gösterebiliriz. Ancak bunlar yalnızca kelimelerle de sınırlı değil. Aynı zamanda iletişimi geliştirmek için kullandığımız GIF’ler ve emojiler de bunlara dâhil. Günümüzde iş yaşamının giderek daha fazla uzaktan çalışmaya dönmesi ile birlikte çalışanların yazılı iletişim becerilerine sahip olması her zamankinden daha önemli hale geliyor.

Sözsüz iletişim ise kelimelerin kullanılmadığı hemen her tür iletişimi içeriyor. Beden dili, el hareketleri, göz teması, hatta ne giydiğiniz ve Zoom görüşmenizde arka planınızda nelerin olduğu bile buna dâhildir. Sözsüz iletişimin ne kadar önemli olduğunu anlamak gayet kolay: Gözleri devirmek, can sıkıntısı olarak yorumlanacak şekilde ses çıkarmak veya gülümseyerek dinlemenin arasındaki farkı düşünün…

Son olarak kişiler arası iletişimin en önemli bileşenlerinden biri de dinlemektir. Dinlemek; yalnızca birinin söylediklerini duymayı değil, aynı zamanda aktif olarak anlamayı da içerir. Bu nedenle sağlıklı iletişimin önemli bir parçasıdır. Aktif dinlemenin bazı yönleri göz teması kurmak, başınızı sallamak, not almak ve anladığınızı belirtmek için “hımm” gibi şeyler söylemektir.

Bireyler Arası İletişim İlkeleri Nelerdir?

İletişim sürecini oluşturan önemli bileşenlere genellikle “unsurlar” ya da “ilkeler” diyoruz. Buna göre 4 temel ilkeden söz etmek mümkün: Birincisi, tüm iletişimin iki yönü vardır ve bunlar içerik ve ilişkidir. İletişimin içeriği ilettiği bilgiye, ilişki ise iletişimi nasıl algılamamız gerektiğine karşılık gelir. Yani “ne” ve “nasıl”dan oluşan iki bölüm söz konusudur.

İkinci temel ilkeye göre ise; iletişim esnasında taraflar mesajlarını belirli bir şekilde noktalarlar. Bu, kültürel geleneklere ve kişiler arası güce bağlı olabilir. Bu durum ise birçok ilişkisel çatışmanın kaynağı olabilir.

Üçüncüsü ise iletişimin hem dijital hem de analog olması meselesi ile ilgili. Özellikle günümüzün teknolojileri ile beraber iletişimin büyük bir bölümü de dijital ortamlarda gerçekleşiyor. “Analog” olarak kastedilen iletişim ise fiziki buluşmaları içeriyor.

Son olarak iletişim sırasında kendimizi genellikle muhatabımızın statüsüne göre konumlandırırız. Eğer bir farklılık varsa bu, hiyerarşik bir duruma işaret ediyor olabilir. Çalışan ve yönetici arasındaki iletişim gibi. Ancak bunun aksine iki muhatap arasında konum eşitliği varsa o zaman simetrik bir ilişkiden bahsediyoruz demektir. Yani ikisinin de diğerine üstünlüğü yoktur.

Kişiler Arası İletişim Sürecinde Mesajlar Kaç Çeşittir?

Mesajlar, bireylerin anlam yüklediği her türlü metinsel, sözlü ve sözsüz iletişim yönünü içerir. İnsanlar bilerek veya bilmeyerek etrafına bir mesaj gönderir. Mesajlar sözlü, sözsüz veya bir metin olabilir. Temelde iletişim, mesajların anlam yaratma şeklidir. Yine de söz konusu anlamlar kişiden kişiye değişebilir.