Dokunsana dokumaya
İcat edildiği 1879’dan beri karbon fiber, beyzbol kaskından kemana hatta gözlük çerçevelerine kadar her şeyin içinde. Thomas Edison telli ampullerle deney yaparken tesadüf eseri bulduğu bu malzeme bamboo parçalarını yüksek ateşte kızdırarak ısıya dayanabilecek ve elektriği geçirebilecek karbon liflerinden oluşuyordu. Fizikçi Roger Bacon 1958’de bu ipliksi malzemeyi geliştirdi ve çekme direnci 10 kat fazla ve çelikten 4,5 kat hafif olmasına rağmen üç kat daha dayanıklı “whiskers” adını verdiği bir malzeme geliştirdi. Araştırmacılar daha sonra bu karbon demetlerini katlanıp bükülebilir şekilde dokuyarak nasıl imal edeceklerini öğrendiler ve onun bileşenlerinden plastik gibi yeni malzemeler yarattılar.
Sağlam, dayanıklı, hafif…
Yarış mühendisleri, uzay ve havacılık mühendisleri için karbon fiber çok kullanışlı bir madde çünkü çok hafif. Hem NASA hem de Nascar neredeyse sahip oldukları tüm metal malzemelerini, karbon fiberle kuvvetlendirilmiş bileşenlerle değiştirdiler. Karbon fiberin avantajları daha hafif araçlara sahip olmak ve yakıt verimliliği sağlamakla bitmiyor. Yüksek sıcaklıklara karşı çok dayanıklı. Yüksek hız sırasında esneyebilmesi sayesinde de hem astronotlara hem de yarışçılara manevra yapabilme imkanı sağlıyor.
Sağlamlığı ve dayanıklılığı nedeniyle uçakların frenlerinden i-Phone kasalarına kadar her yerde kullanılıyor. Tabii ki bütün karbon fiberler aynı tür ve kalitede üretilmiyor. Orlon, naylon, katran gibi farklı malzemelerin hammadde olarak kullanılması, değişik kimyasal karışımlar, ne kadarlık bir sıcaklıkta üretildiği gibi değişkenler karbon fiberin dayanıklılığı, demetlerin yapısal bütünlüğü gibi faktörler üzerinde etkili oluyor. Bu çeşitlilik imalatçıların bisikletten bina yapımına kadar geniş bir yelpazede kullanılmak üzere uygun olan en iyi karbon fiber karışımıyla çalışmalarına izin veriyor.
Türkiye, karbon fiber üretebiliyor!
Karbon fiber üretimi gün geçtikçe artıyor. Sadece sekiz ülke, karbon fiber üretebiliyor: Japonya, ABD, Almanya, İran, Fransa, İngiltere, Macaristan ve Tayvan. Fakat dünyada karbon fiber üretimi yapan biri Japon, biri ABD’li sadece iki şirket bulunuyor. ABD’li Dow Chemical ve Aksa ortaklığı ile Türkiye, karbon fiber üretiminde dünya sekizincisi. 2009’da yaklaşık 40 bin ton karbon fiber üretti ve bundan 1,5 milyar dolar kar etti. Geleceğin teknolojisi karbon fiberin üretimi için pek çok küresel kuruluş büyük bir rekabet içinde. Uzay araçlarında, uçaklarda, gemilerde, motorlarda ve özellikle çok dayanıklı olması gereken yerlerde kullanılan karbon fiberin nasıl yapıldığını hiçbir kuruluş tam olarak açıklamıyor.
